ทำไมเปิดไฟให้ต้นไม้

ทางภาคเหนือเป็นพื้นที่ที่มีอากาศเย็น แสงแดด อุณหภูมิ และความชื้นเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช โดยเฉพาะพืชที่ชอบอากาศเย็นสามารถผลิดอกออกผลได้อย่างมีคุณภาพ เกษตรกรหรือผู้ที่อาศัยอยู่บนภูเขาจึงใช้พื้นที่ทำการเกษตรจนเป็นแหล่งปลูกไม้ดอก ไม้ผล และพืชผักหลายชนิด การปลูกพืชแต่ละชนิดมีวิธีการปลูกและการจัดการแปลงแตกต่างกันไป เช่น ทำแปลงปลูกกลางแจ้ง หรือปลูกในโรงเรือนที่สามารถควบคุมสภาพแวดล้อมเป็นต้น นักท่องเที่ยวที่ไปพบเห็นโรงเรือนบางแห่งมีการเปิดไฟให้แก่ต้นไม้ในเวลากลางคืนอาจมีความสงสัยว่าเกษตรกรปลูกพืชชนิดใดและทำไมจึงเปิดไฟ

พืชที่ปลูกแล้วมีการให้แสงไฟส่วนใหญ่เป็นเบญจมาศ (Chrysantimum) ซึ่งเป็นไม้ดอกที่มีความนิยมทั้งในและต่างประเทศ จึงมีการปลูกกันมากทั้งพื้นที่ราบและบนภูเขา เบญจมาศเป็นพืชวันสั้น (short-day plant) สามารถออกดอกในสภาพที่มีแสงน้อยกว่า 13 ชั่วโมงต่อวัน โดยสิ่งที่กระตุ้นการออกดอกคือสภาพกลางคืนที่ยาวนานต่อเนื่องกว่า 11 ชั่วโมงต่อวัน ซึ่งประเทศไทยมีช่วงเวลากลางวัน 9 - 13 ชั่วโมงต่อวันจึงสามารถกระตุ้นให้เบญจมาศออกดอกได้แม้ว่าต้นยังเล็กหรือกิ่งก้านยังสั้น ดังนั้นการปลูกเบญจมาศจึงมีการให้แสงสว่างจากหลอดไฟในเวลากลางคืน เพื่อลดช่วงเวลากลางคืนให้สั้นลง (break night) ซึ่งสามารถชะลอการออกดอกและมีการเจริญเติบโตทางลำต้นและใบเพิ่มขึ้น การให้แสงไฟคั่นตอนกลางคืนนั้นอาจให้ต่อเนื่องจากช่วงเวลากลางวัน 2 - 4 ชั่วโมง หรือให้คั่นระหว่างเวลากลางคืนก็ได้ โดยให้แสงในเวลากลางคืนเป็นเวลานาน 30 - 45 วัน และเมื่อต้นสูงได้ขนาดจึงงดการให้แสงไฟคั่นตอนกลางคืนเพื่อปล่อยให้มีการสร้างตาดอก ทำให้สามารถผลิตดอกเบญจมาศที่มีก้านยาว นอกจากนี้การชะลอการออกดอกทำให้ต้นเจริญเติบโตได้ดีและมีความสมบูรณ์ ดอกที่ได้จึงมีขนาดใหญ่จึงเป็นการเพิ่มคุณภาพของดอกเบญจมาศ เทคนิคการให้แสงในเวลากลางคืนนี้ช่วยให้เกษตรกรสามารถผลิตดอกเบญจมาศได้ทุกช่วงเวลาของปี และการออกดอกพร้อมกันช่วยให้เกษตรกรสามารถจัดการดูแลและเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ง่ายขึ้น

เดิมนั้นเกษตรกรส่วนใหญ่ใช้แสงจากหลอดไฟ fluorescence ที่ให้แสง warm white ขนาด 18 วัตต์ อย่างไรก็ตามการใช้ไฟฟ้าส่องสว่างจำนวนมากในแหล่งปลูกเบญจมาศนั้น นอกจากความสิ้นเปลืองพลังงานแล้ว แสงสว่างจากแปลงปลูกเบญจมาศยังรบกวนสภาพธรรมชาติ เช่น พืชชนิดอื่นในธรรมชาติอาจมีความผันแปรของฤดูกาลออกดอก หรือผลกระทบต่อพฤติกรรมการออกหากินของสัตว์ เป็นต้น จึงมีการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อลดผลกระทบดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง เช่น การใช้หลอดที่ประหยัดไฟขึ้น การควบคุมให้แสงตกในบริเวณแปลงปลูกหรือลดการกระจายของแสง เป็นต้น ซึ่งปัจจุบันเกษตรกรบางรายเปลี่ยนมาใช้หลอด LED เพราะลดการใช้พลังงานและประหยัดค่าใช้จ่าย ซึ่งให้ผลต่อการออกดอกไม่แตกต่างจากการใช้ไฟจากหลอดชนิดอื่น

การให้แสงไฟในเวลากลางคืนแก่ต้นเบญจมาศตั้งแต่เริ่มปลูก

ต้นเบญจมาศที่มีความสูงพอออกดอกพร้อม ๆ กันหลังจากงดการให้แสงไฟ